Museum Geelvinck neemt het beheer over de kerncollectie van het Harmonium Museum Nederland onder zijn vleugels!

Museum Geelvinck heeft zich in de afgelopen jaren ontwikkeld tot een partnermuseum van het Harmonium Museum Nederland:

• Evenals het Harmonium Museum is Museum Geelvinck opgenomen in het Museum Register. Door onze collectie in beheer te geven aan Museum Geelvinck iwordt het behoud van de collectie geborgd.
• Museum Geelvinck beheert onder meer een omvangrijke collectie historische toetsinstrumenten van de 18e t/m 20e eeuw: voornamelijk piano’s, maar eveneens enkele andere instrumenten, waaronder harmoniums. Door beide collecties samen te beheren wordt synergie bereikt. Wij verwachten, dat dit het ook makkelijker zal maken een duurzame oplossing te vinden voor de toekomst van ons museum.

Even voorstellen:

Museum Geelvinck beheert de belangrijkste Nederlandse collectie historische piano’s: ruim 300 instrumenten. Van 2016 t/m 2019 was een belangrijk deel daarvan te zien in het Geelvinck Muziek Museum Zutphen, dat helaas als gevolg van gewijzigd beleid van de Gemeente Zutphen alsnog moest sluiten. Daarnaast heeft Museum Geelvinck vestigingen in Amsterdam (Geelvinck Early Piano Museum) en Heerde (Huize Kolthoorn). In de vestiging in Heerde worden regelmatig rondleidingen georganiseerd (drie maanden gedurende de zomer) en vinden eveneens concerten plaats. De vestiging in Amsterdam is vooralsnog uitsluitend op verzoek te bezichtigen; hier wordt door het Conservatorium van Amsterdam les gegeven, alsook door de vakopleiding voor Pianotechnicus.

Bovendien functioneert Museum Geelvinck als een netwerkmuseum, dat instrumenten uit zijn collectie langdurig uitleent aan musea en erfgoedinstellingen (kastelen, buitenplaatsen en dergelijke) ten behoeve van concertuitvoeringen, alsook aan conservatoria en muziekscholen voor educatieve doeleinden. Ook organiseert het allerlei muzikale evenementen rondom instrumenten uit haar collectie, waaronder het Geelvinck Fortepiano Festival en de Geelvinck Salon in de Kerkzaal van het Luther Museum Amsterdam.

Museum Geelvinck is institutioneel lid van de Nederlandse Museumvereniging, alsook van ICOM en daarbinnen van onder meer de wereldkoepel van muziek- en muziekinstrumentenmusea CIMCIM. Eveneens is Museum Geelvinck onder meer lid van REMA-European Early Music Network en Europa Nostra. Het Pianola Museum en Huis Midwoud zijn eveneens partners van Museum Geelvinck in het samenwerkingsverband Geelvinck Muziek Musea. Museum Geelvinck beheert eveneens de bibliotheek en archieven van het European Piano Teachers Association, naast een omvangrijke collectie muziekliteratuur en bladmuziek.

Opslag

Het merendeel van de collectie historische piano’s van Museum Geelvinck staat in depot. Ook de collectie van het Harmonium Museum is in depot ondergebracht.

De Kerncollectie

De kerncollectie bevat ruim 100 instrumenten en biedt een goed overzicht van de geschiedenis van het harmonium in Nederland en internationaal. Sedert de collectie onder beheer is gebracht bij Museum Geelvinck kon deze alsnog worden uitgebreid door opname van enkele schenkingen.

Vooruitzichten

Tijdens onze zoektocht van het afgelopen jaar zijn wij tegen een paar locaties aangelopen waar mogelijk
op termijn harmoniums (en historische piano’s) tentoongesteld kunnen worden. Deze mogelijkheden
worden verder onderzocht met betrokkenen.
Daarenboven hebben wij contact met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed over de mogelijkheid een deel van de harmoniums in onze collectie onder de Erfgoedwet in de categorie beschermd Nederlands cultureel erfgoed (Wbc-lijst) te plaatsen.

Wat komt eraan, kan ik nog ergens informatie over de harmoniums terugvinden?

Joop Rodenburg en Wim Olthof zijn vele maanden bijna wekelijks 2 dagen in het museum geweest
om de kerncollectie te beschrijven. Ons doel is de uitgave avn een standaardwerk met alle informatie over de
harmoniums in de kerncollectie met foto’s en waar mogelijk klank-opnames. Tevens zal achtergrondinformatie over de ontwikkeling van het harmonium in het algemeen en in bijzonder in Nederland worden opgenomen. Inmiddels hebben wij financiële steun hiervoor verkregen van de Gemeente Emmen, alsook van Cultuurfonds Drenthe.

Bovendien zullen de beschreven instrumenten eveneens opgenomen worden op de website met muziekinstrumenten collecties als aparte collectie. Ook de klankopnames zullen vanaf deze site toegankelijk worden voor iedereen die het wil horen.

Wilt u ons een harmonium, muziekliteratuur of bladmuziek schenken, neem dan gerust contact op met Museum Geelvinck op info@geelvinck.nl

Steun ons met een donatie!
Noch ons museum, noch Museum Geelvinck ontvangt structurele steun van de overheid. Stichting Museum Geelvinck is een ‘culturele ANBI’. Uw donatie is aftrekbaar van uw inkomstenbelasting.
Geef een donatie

---

Lees hieronder de oorspronkelijke beschrijving van de collectie.

Zuigwind- en drukwindharmoniums

Het museum is in het bezit van een mooie collectie harmoniums en toebehoren. Van beide systemen (drukwind- en zuigwindinstrumenten) proberen we de meest toonaangevende exemplaren in onze collectie op te nemen maar ook de eenvoudige instrumenten zoals we deze vaak tegenkwamen in o.a. Nederlandse huiskamers zijn te vinden in het museum. Momenteel bezit het museum drukwindinstrumenten uit Frankrijk, Duitsland, België en Nederland, variërend van tafelmodel tot saloninstrument en van éénklaviers tot tweeklaviers.

De collectie zuigwindinstrumenten is veel uitgebreider, eenvoudig omdat van dit type veel meer is geproduceerd in vele verschijningsvormen. Onze collectie zuigwindharmoniums zijn afkomstig uit de USA, Canada, Duitsland, Polen, Noorwegen, Groot Brittanië en Nederland. De collectie bestaat uit éénklaviers instrumenten variërend van zeer eenvoudig tot zeer uitgebreide exemplaren, zelfs uitgerust met een zgn. expression (een register waarbij de voorraadbalg wordt uitgeschakeld en de lucht dus rechtstreeks in contact komt met de tongen), een register dat doorgaans alleen voorkomt op een drukwindharmonium. Ook hebben wij tweeklaviers instrumenten al dan niet met pedaal (voetklavier) waarbij de lucht wordt verkregen middels een handpomp  die door derden wordt bediend, of electromotor. Vooral de zgn. pedaalharmoniums waren en zijn geliefd als studieinstrument voor thuis studerende (kerk)organisten. Het museum herbergt een aantal zeer zeldzame drieklaviers instrumenten met pedaal.

Instrumenten met geschiedenis

Het harmonium is weliswaar vanuit technisch oogpunt een geheel ander instrument dan het (pijp)orgel. Toch werd en wordt het instrument vaak gebruikt door organisten om thuis op te studeren. Een aantal organisten van naam hadden zo’n instrument thuis als studie- en/of lesinstrument. Enkele van deze exemplaren heeft het museum in haar collectie, o.a. het harmonium van Piet van Egmond en Simon C. Jansen, organisten van naam. Ook herbergt het museum het bijzondere ‘J.Th. Ruijf-harmonium’ waarop Jules de Corte ’s zondags de dienst begeleidde in het Brabantse Helenaveen.

Orgelbanken en -krukken

Het was niet altijd gebruikelijk dat in vroeger dagen een instrument werd geleverd met bijpassende orgelbank of -kruk. Deze zetels zijn vaak museumstukken op zich. Het harmoniummuseum presenteert ook deze objecten die alleszins de moeite van het bekijken waard zijn.

Literatuur

Voor het harmonium is in het verleden veel muziek geschreven. Beroemde componisten als Liszt, Boëlmann, Franck en vele anderen hebben voor dit instrument geschreven. Het harmoniummuseum heeft een uitgebreide bibliotheek waarin zeldzame boekwerken ter inzage liggen en bewaard worden. Ook informatie  en propagandamateriaal van diverse bouwers is in onze bibliotheek aanwezig of is in de tentoonstellingsruimten te bezichtigen.

Toch is de collectie uiteraard nog lang niet compleet. Ook worden er ieder jaar instrumenten aan het museum geschonken. Het museum heeft een collectieplan waarin duidelijk geformuleerd is hoe en wat we verzamelen, selecteren en afstoten. Onze ruimte en middelen kunnen daarom optimaal benut worden.